مالیات بر حقوق در واقع همان مالیات بخشی از درآمد محسوب می‌شود. طبق قانون، بخشی از حقوق کارمند یا کارگر می‌بایست به عنوان مالیات حقوق به دولت پرداخت شود که در واقع این مالیات بودجه دولت را تعیین می‌کند. کارفرمایان قبل از پرداخت حقوق کارگران می‌بایست این مالیات را پرداخت کنند. عدم پرداخت مالیات تبعاتی را برای کارفرمایان به دنبال دارد.

مالیات بر حقوق به چند دسته تقسیم می‌ شود؟

به طور کلی می‌توان گفت مالیات به دو روش مستقیم و غیر مستقیم دسته بندی می‌شود.

• مالیات مستقیم: به مالیات‌هایی گفته می‌شود که مستقیما از دارایی‌ و درآمد افراد حقیقی یا حقوقی بدست می‌آید مانند مالیات بر درآمد حقوق و دارایی
• مالیات غیر مستقیم: به آن دسته از مالیات گفته می‌شود که به قیمت کالا و خدمات تعلق دارد و به مصرف کننده انتقال می‌یابد. به طور مثال مالیات‌هایی مانند ارزش افزوده و مالیات واردات شامل این دسته می‌شوند.

مالیات بر حقوق یک نوع مالیات تکلیفی است. به این معنی که پرداخت مالیات را کافرما انجام می‌دهد. کارکنان مالیات پرداخت نمی‌کنند. این شرکت‌ها به راحتی می‌توانند با استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد، مالیات را محاسبه کنند.

نرخ مالیات در سال ۱۴۰۲

بخش کثیری از درآمد دولت را مالیات تشکیل می‌هد. اگر جمع پرداختی حقوق یک کارگر ۱۲ میلیون باشد، ابتدا ۱۰ میلیون تومان از آن کم شده و مابقی آن در نرخ مصوب ضرب شده و بر همین اساس میزان مالیات پرداختی این کارگر مشخص می‌شود. این مبلغ قبل از اینکه کارفرما حقوق کارگر را پرداخت کند از حساب کارگر کسر می‌شود.

نحوه محاسبه مالیات بر حقوق کارگران

نرخ مالیات سالیانه مساله مهمی برای تمامی افراد واحد اقتصادی به شمار می‌رود. به طوری که تمامی کارفرمایان در ابتدای سال منتظر اعلام بخشنامه قانون کار در مورد میزان معافیت مالیاتی و چگونه حساب کردن آن هستند. در بین تمامی کارکنان کسانی که در کارخانه‌های تولیدی کار می‌کنند به  دلیل درآمد پایین مورد توجه رسانه قرار دارند. این نکته که نمایندگان کارگران و کارفرمایان چقدر حقوق کارگران را رعایت کنند و تاثیر تورم اقتصادی در حقوق آن‌ها به کمیسیون تعیین کننده مالیات بستگی دارد مستلزم رعایت اصول است و باید الزامات قانونی در این مورد رعایت شود. صاحبان کار وظیفه دارند که قبل از پرداخت کردن حقوق کارکنان، مالیات تکلیفی آن‌ها را معلوم و از دستمزد آن‌ها کم کرده و سپس به حساب آن‌ها واریز شود.

مبلغ مالیات حقوق کارگران

بین مالیات کارگر و کارمند تفاوتی نیست. در آخر هر سال نرخ مالیات بر درآمد برای کارگران و کارفرمایان به صورت یکسان برآورد می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که نرخ مالیات با توجه به میزان درآمد کارگر یا کارمند تعیین می‌‍‍‌‌‌‌‌‌‌‌شود. برای تعیین نرخ مالیات ابتدا آن مقدار معاف از مالیات مشخص شده و سپس آن را واریز می‌کنند. برای مثال حداکثر حقوق معاف از مالیات برای سال ۱۴۰۲، ۷ میلیون تومان تعیین شده است.  پس از تعیین این میزان نرخ مالیات به صورت پلکانی تعیین می‌شود. هر چه حقوق دریافتی بالاتر رود، میزان پرداخت مالیات نیز بالاتر است. مثلا کسانی که بین ۷ میلیون تا ۱۴ میلیون تومان حقوق دریافت کنند. باید ۱۰ درصد مالیات پرداخت کنند. همچنین کسانی که بین ۱۴ میلیون تومان تا ۲۳ میلیون تومان حقوق می‌گیرند، می‌بایست ۱۵ درصد مالیات پرداخت کنند.

مالیات حقوق بازنشستگان چقدر است؟

طبق ماده ۹۱ قانون مالیات، مواردی که معاف از مالیات هستند در چند بند آورده شده که قانون گذار در یکی از این بندها ماده ۹۱ آیتم‌هایی را به عنوان معاف از مالیات در نظر می‌گیرد. به طور مثال یکی از این بندها به شرح زیر است.

بازنشستگی، مستمری، خدمت، سنوات و مرخصی استفاده نشده

تبعات عدم پرداخت مالیات در سال ۱۴۰۲

طبق قانون، کارفرما باید یک لیست از گزارشات و مالیات متعلق به کارکنان را تهیه کرده و در سامانه ثبت کند عدم این کار تبعاتی به دنبال دارد که به شرح زیر است.

• عدم ارائه لیست حقوق توسط کارفرما در زمان مقرر یا ارسال لیست خلاف اطلاعات واقعی = ۲% حقوق پرداختی
• عدم پرداخت به موقع مالیات حقوق توسط کارفرمایان = ۱۰% مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر
• ۲.۵% مالیات به ازای هر ماه تاخیر از سررسید

مالیات همه کارکنان دولتی و خصوصی

جز ۵ بند الف تبصره ۱۲ قانون برنامه و بودجه در سال ۱۴۰۲ کل کشور در مورد میزان مالیات حقوق شامل موارد زیر است:

در سال ۱۴۰۲ نرخ معافیت مالیاتی ۷۰ میلیون ریال طبق قانون مالیات است.

نرخ مالیات کارمندان و کارگران دولتی و غیر دولتی به غیر از عیدی به شرح زیر است:

• نسبت به مازاد صد میلیون ریال تا صد و چهل میلیون ریال، ۱۰ درصد
• نسبت به مازاد صد و چهل میلیون ریال تا دویست و سی میلیون ریال ، ۱۵ درصد
• نسبت به مازاد دویست و سی میلیون ریال تا سیصد و چهل میلیون ریال، ۲۰ درصد
• نسبت به مازاد سیصد و چهل میلیون ریال به بالا، ۳۰%

موارد مشمول مالیات حقوق و قوانین مربوط به مالیات

تمامی افرادی که به هر نحوی مشغول به کار هستند و حقوق می‌گیرند و همچنین دارای بیمه تامین اجتماعی هستند، می‌بایست بخشی از حقوق آن‌ها به عنوان مالیات حقوق به وزارت اقتصاد و دارایی پرداخت کنند. میزان این مالیات در هر سال فرق می‌کند و کلیه کارفرماها و بنگاه‌های اقتصادی بخشنامه مربوطه را دریافت می‌کنند. طبق این بخشنامه کارفرمایان وظیفه دارند که مالیات تعلق گرفته به حقوق و مزایای کارگران خود را کسر کرده و مابقی حقوق آن‌ها را واریز کنند. این مالیات را باید به حساب وزارت امور اقتصادی واریز شود.

درآمدهای معاف از مالیات چیست؟

معافیت مالیاتی حقوق ۱۳ بند مختلف دارد که در بند ماده ۹۱ مالیات ق.م.م خیلی واضح در مورد این موضوع بحث شده است.

• مدیران و اعضای هیئت‌های سیاسی خارجی که وارد کشور شوند. اعضای نمایندگی فوق‌العاده از دولت‌های بین‌المللی که در کشور هستند. البته این معافیت به شرط وجود معاملات متقابل قابل اجرا است.
• روسا و اعضای ماموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان موسسه‌های فرهنگی دولت خارجی
• هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مربوط به شغل
• منازل سازمانی که با قیمت ارزان به کارکنان دولتی در نزدیکی محل تعلق گرفته باشد.
• خسارت ناشی از پرداخت بیمه جهت معالجه
• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی ماده ۸۴ قانون
• خانه‌های سازمانی با اجاره قانونی به موجب آیین‌ نامه‌های منحصر به فرد در اختیار ماموران کشوری گذاشته می‌شود
• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده ۸۴

معافیت مالیات در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟

به گفته سخنگوی لایحه برنامه و بودجه: حداکثر معافیت مالیاتی کارکنان دولت در سال آینده ۱۰ میلیون تومان است و حقوق‌های بیش‌تر از این مقدار موظف به پرداخت مالیات هستند.

طبق ماده ۵ به حقوق اعضای رسمی هیات علمی دانشگاه، بازنشستگان دانشگاه و موسسات آموزش عالی مصوب ۱۲۱۲۶۸/۱۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی با رعایت معافیت‌های مربوطه مشمول پرداخت مالیات ۱۰ درصدی هستند.

طبق ماده ۵ قانون مالیات  از اعضای هیات علمی شاغل و افراد بازنشسته دانشگاه‌ها، ۱۰ درصد از حقوق آن‌ها  به عنوان مالیات.

در صورت افزایش حقوق نرخ مالیات نیز برای آن‌ها افزایش می‌یابد به این صورت که حقوق و مزایای گروه‌های فوق ۱.۴۴۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال باشد، کارانه دریافتی به نرخ‌های مربوط به درآمد مازاد، بین ۲۰ تا ۲۵ درصد مشمول مالیات می‌شوند.

میزان معافیت مالیات عیدی سال ۱۴۰۲ چقدر است؟

ممکن است این سوال را بپرسید که به عیدی هم مالیات تعلق می‌گیرد؟ طبق قوانین کسانی که در پایان سال عیدی را دریافت می‌کنند، موظفند که مالیات را پرداخت کنند. همچنین عیدی سال ۱۴۰۲ کارگران و کارمندانی که عیدی آن‌ها بیشتر از ۱۰ میلیون تومان باشد، مشمول معافیت مالیاتی نمی‌شوند. پس اگر عیدی شما کمتر از این مقدار باشد، مشمول مالیات عیدی نیستید. طبق قانون برنامه مالیات ق.م.م عیدی سالانه مجموعا تا میزان یک دوازدهم معافیت مالیات ماده ۸۴ این قانون بدون اینکه مدت کارکرد در نظر گرفته شود، در طول سال از پرداخت مالیات معاف می‌شود.

نحوه محاسبه مالیات حقوق

مالیات حقوق تا حد خیلی زیادی به حقوق و مزایای افراد و کارگران بستگی دارد. به این صورت که اگر حقوق ما بین ۱۰ تا ۱۴ میلیون تومان باشد، ۱۰ درصد، حقوق بین ۱۴ تا ۲۰ میلیون تومان .۱۵ درصد و اگر  ۱۴ تا ۲۳ میلیون تومان حقوق دریافت کنید از حقوقتان ۲۰ درصد مالیات حقوق کسر می‌شود. کارفرما باید این کسر از حقوق را به اداره دارایی پرداخت کند. این مالیات مسئله بسیار حائز اهمیتی است و هر ساله مودیان باید منتظر بخشنامه مالیاتی و نرخ آن باشند تا نسبت به پرداخت آن اقداماتی انجام دهند.